Synoptofor jest podstawowym urządzeniem stosowanym w diagnostyce i leczeniu zeza u dzieci. Służy do wykrywania i pomiaru kąta zeza, do badania obuocznego widzenia, ćwiczeń prawidłowej korespondencji siatkówek i fuzji. Synoptofor składa się w dwóch tub, do których wkłada się odpowiednie obrazki widziane osobno przez każde oko. Obrazki można oświetlać jednocześnie lub każde oddzielnie. Specjalna podpórka dla brody i czoła zapewnia odpowiednie ustawienie głowy i oczu (na wysokości okularów synoptoforu). Umieszczony na specjalnych ramionach tuby synoptoforu przesuwa się i ustawia pod pewnym kątem, tak, aby odbicia światła pochodzącego z tub synoptoforu znalazły się na środku rogówek obu oczu. Odchylenie ramienia synoptoforu odczytuje się na skali i w ten sposób określa się obiektywny kąt zeza. Kąt ten można również zbadać, stosując metodę naprzemiennego wygaszania obrazków, obserwując ruch nastawczy gałek ocznych. Do tub synoptoforu wkłada się w zależności od ostrości wzroku badanego odpowiedniej wielkości obrazki i ustawia ramiona synoptoforów w kącie 0 stopni. Podczas gdy pacjent fiksuje obrazki, wyłączamy naprzemiennie oświetlenie w tubach. Tym sposobem zmuszamy dane oko do spojrzenia na wprost. Jeśli następuje ruch nastawczy oka, to ramiona synoptoforu przesuwa się w kierunku zeza do momentu ustania ruchu nastawczego. Kąt ustawienia ramion jest kątem zeza. W zezie naprzemiennym obserwujemy ruch nastawczy obu oczu. W zezach jednostronnych z niedowidzeniem oka, które często ustawione jest w zezie, do badania na synoptoforze stosuje się metodę refleksów rogówkowych (migania). Badany fiksuje obrazek przed okiem zdrowym. Przed tym okiem migamy, aby badany cały czas skupiał uwagę na obrazku. Jeśli drugie oko ustawione jest w innej pozycji, niż na wprost, przesuwamy przed tym okiem ramię synoptoforu, dopóki refleks świetlny z tuby nie odbije się w środku źrenicy oka ustawionego w zezie. Wartość kąta zeza odczytujemy ze skali. Na synoptoforze badamy obuczone widzenie: - jednoczesną percepcję (zdolność jednoczesnego widzenia dwóch różnych obrazów powstających na siatkówkach obu oczu) - fuzji (ośrodkowego procesu pozwalającego na złączenie się dwóch obrazów z siatkówek obu oczu w jeden obraz) - stereopsji (widzenia przestrzennego wywołanego przez fuzję dwóch obrazów padających na nieznacznie różne punkty siatkówek) Badanie na synoptoforze jest bezbolesne.

​

Tekst opracowany przez technika ortoptystkę Katarzynę Burkowską (specjalistę diagnostyki zeza) z Poradni Okulistyki Dziecięcej Specjalistycznego Ośrodka Okulistycznego przy Klinice Alfa w Sochaczewie.