Zakrzep żyły siatkówki jest częstym schorzeniem, w którym dochodzi do niedrożności naczynia żylnego siatkówki. Można tu mówić o zakrzepie jednej z gałęzi żylnych siatkówki. Wtedy istotne jest umiejscowienie miejsca niedrożności, czy jest to zakrzep plamkowy, czy też obwodowy. Zakrzep odbywający się w rejonie plamki znacznie upośledza ostrość widzenia i doprowadza do obrzęku plamki. Dwa główne powikłania zakrzepu gałęzi żyły środkowej siatkówki to przewlekły obrzęk plamki i wtórna neowaskularyzacja naczyń siatkówki.

W przypadku zakrzepu żyły środkowej siatkówki (czyli całego pnia naczyniowego) dochodzi do całkowitego zablokowania wszystkich naczyń żylnych w siatkówce. Prowadza to do gwałtownego obniżenia ostrości widzenia, silnego obrzęku całej siatkówki. Możemy w tym przypadku mówić o zakrzepie bez niedokrwienia oraz niedokrwiennym zakrzepie żyły środkowej siatkówki. Oczywiście nawet w formie "bez niedokrwienia" procesy, które toczą się w siatkówce, wywołują efekt niedokrwienny, lecz istotne jest tutaj rokowanie. W przypadku zakrzepu z niedokrwieniem ważne jest szybkie podjęcie terapii laserowej (panfotokoagulacja). Niedokrwiona siatkówka produkuje hormon wzrostu naczyń VEGF, który pobudza do wzrostu nieprawidłowych naczyń zarówno w siatkówce, jak i przedniej części oka (tęczówce) prowadząc do wtórnej jaskry. Efektem tego powikłania jest ślepe, bolesne, czerwone oko. Leczenie tego powikłania obniża bardzo jakość życia pacjenta i bardzo często kończy się nawet decyzją o usunięciu oka.

 

Czynniki predysponujące do zakrzepu żyły siatkówki:

• zaawansowany wiek,

• nadciśnienie tętnicze,

• skazy krwi (przewlekłe białaczki, czerwienice i inne zaburzenia składu krwi),

• podwyższone ciśnienie śródoczne (jaskra),

• nadwzroczność (wada wzroku wiążąca się z potrzebą korekcji wzroku szkłami plusowymi).

​

Rokowanie po zakrzepie żyły siatkówki.

Po zakrzepie głównej gałęzi żyły środkowej siatkówki ostrość widzenia gwałtownie się obniża z powodu wspomnianego wyżej obrzęku siatkówki i krwotokom. W ciągu 6 miesięcy leczenia u 50% chorych ostrość wzroku ulega poprawie do około 50% ostrości wzroku wyjściowej. Dwa główne powikłania to przewlekły obrzęk plamki i neowaskularyzacja naczyń siatkówki.

• przewlekły obrzęk plamki jest główną przyczyną trwałego obniżenia ostrości wzroku. W naszym ośrodku postępowaniem w tym powikłaniu jest fotokoagulacja laserowa siatkówki (typu grid) lub iniekcje doszklistkowe preparatu antyVEGF. Przed wdrożeniem terapii należy wykonać badanie diagnostyczne w celu ustalenia, czy mamy do czynienia z obrzękiem plamki, czy też z niedokrwieniem (angiografia fluoresceinowa)

• neowaskularyzacja występuje w około 50% oczu, w których pojawiły się obszary niedokrwionej siatkówki. Badaniem diagnostycznym z wyboru, aby ocenić ryzyko neowaskularyzacji jest angiografia fluoresceinowa. Czas, w którym dochodzi do rozwoju nowotwórstwa naczyniowego to około 3 miesiące. Stąd też nazwa jednej z konsekwencji nowotwórstwa "jaskra 100 dni". Bardzo ważna jest zatem uważna analiza badania angiograficznego w celu oceny możliwości rozwoju jaskry wtórnej oraz nowotwórstwa w siatkówce, które prowadzi do krwawień wewnątrz gałki ocznej. Okres 100 dni jest charakterystyczny co do wystąpienia tego powikłania, lecz w swojej praktyce spotkałem się z wystąpieniem neowaskularyzacji naczyń nawet po kilku latach od zakrzepu żyły siatkówki. Taki stan wynika według mnie ze zmian ogólnoustrojowych, gorszego krążenia krwi, być może związanego z procesem starzenia. Zatem sytuacje wątpliwe, które "może" nie kwalifikują się do laseroterapii (panfotokoagulacji) wydają się właściwe mimo wszystko do tej formy zabezpieczenia. Dużo prościej wykonać laseroterapię fragmentu siatkówki, niż potem leczyć powikłania pod postacią krwawień do gałki ocznej i jaskry wtórnej. Szczególnie uciążliwa jest terapia jaskry wtórnej. Dochodzi w niej do rozwoju naczyń w tęczówce, które to zamykają drogę odpływu cieczy z oka. Jednocześnie dochodzi do krwawień przed tęczówkę. Efekt ten wywołuje silny ból oka, przekrwienie, obrzęk rogówki i oczywiście ślepotę. Postępowanie w sytuacji tego powikłania wiąże się z uciążliwą terapią. Bardzo często efektem neowaskularyzacji w zakrzepie żyły środkowej siatkówki jest decyzja o usunięciu gałki ocznej.

​

Angiografia fluoresceinowa jest niezastąpionym badaniem diagnostycznym w zakrzepie żyły siatkówki. Dzięki niej można zdiagnozować zarówno miejsce zakrzepu, obrzęk siatkówki, jak i to, co najważniejsze, obszary niedokrwienia siatkówki. Pozwala to na realną ocenę sytuacji po zakrzepie, jak i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

W Specjalistycznym Ośrodku Okulistycznym przy Klinice Alfa w Sochaczewie badanie angiograficzne wykonywane jest także w trybie pilnym ("od ręki"). Jednak w przypadku zakrzepu, należy upewnić się, czy jej wykonanie jest konieczne i co najważniejsze, czy jest możliwe w danym momencie choroby. Obecność zbyt dużej ilości krwotoków na siatkówce, może przesłonić elementy, które warte są oceny. Zalecamy w takim przypadku umówić się na konsultację pilną w celu oceny sytuacji i ewentualnego podjęcia decyzji o pilnym wykonaniu angiografii fluoresceinowej (tel. kontaktowy dla pilnych przypadków: 664620130). Poniżej mogą Państwo obejrzeć zapis badania angiograficznego zakrzepu żyły środkowej siatkówki (CRVO) w postaci filmu. Zobaczą Państwo w nim napływ fluoresceiny przez naczynia tętnicze do gałki ocznej, brak krążenia w łożysku włośniczkowym (ciemne pola siatkówki) i brak odpływu krwi z gałki ocznej przez łożysko żylne.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

 

 

 

Fotokoagulacja laserowa siatkówki typu "grid" w przewlekłym obrzęku plamki po zakrzepie gałęzi żyły środkowej siatkówki, ma na celu zmniejszenie obrzęku siatkówki w rejonie plamki (centralnej części siatkówki). W celu kwalifikacji do tego zabiegu należy w wielu przypadkach wykonać badanie diagnostyczne (angiografia fluoresceinowa). W badaniu tym ustalone będzie, czy w obszarze plamki występuje obrzęk, czy też wystąpiło duże niedokrwienie. Ustalone zostanie też położenie tzw. krążenia obocznego, którego nie wolno laserować.

​

Fotokoagulacja laserowa typu "panfotokoagulacja" ma na celu wyłączenie obszarów siatkówki pozbawionych krążenia. Siatkówka taka produkuje hormon wzrostu naczyń, które to stają się powodem głównych powikłań pozakrzepowych. Wykonuje się zazwyczaj kilka takich zabiegów (zależne od rozległości niedokrwienia i wrażliwości bólowej na zabieg).

​

Zastrzyki doszklistkowe preparatu antyVEGF wykonywane są w celu zmniejszenia obrzęku siatkówki w plamce, będącego głównym, wczesnym powikłaniem zakrzepu żyły siatkówki. Iniekcje doszklistkowe mają też swoją drugą funkcję, ponieważ działają podobnie do fotokoagulacji laserowej blokując rozwój neowaskularyzacji. W Klinice Alfa wykonujemy obecnie zabiegi preparatami antyVEGF ( Lucentis i Eylea). W pierwszym wypadku zabiegi wykonywane są co 1 miesiąc a w drugim co 2 miesiące (zazwyczaj od 1 do 3 zabiegów).